Aan het begin van de eerste corona-lockdown kocht men halsoverkop mondkapjes en desinfectiegel. Een treinreis ging plots gepaard met dezelfde intensiteit van handen wassen als die van een chirurg voor een operatie. Dit gedrag is ontstaan door advies en campagnes. Het MObility during and after COrona LOckDOwn-onderzoeksproject (MOCOLODO) beantwoordt de vraag: “Wat motiveert mensen om tijdens de coronacrisis het ov te mijden en na de coronacrisis het ov weer op te zoeken?” Leonie Vrieling, onderzoeker aan de Rijksuniversiteit Groningen, momenteel bezig met het MOCOLODO-onderzoek, en Jorinde ten Hoeve, marketeer bij OV-bureau Groningen Drenthe, zetten de gevolgen en invloeden van de coronacrisis op het openbaar vervoer uiteen in een online sessie tijdens het New Energy Forum.
Invloed van campagnes en adviezen
Zowel bij “must”- en “lust”-reizen ziet Leonie dat de egoïstische waarden een belangrijke voorspeller zijn voor het ov-gebruik van mensen tijdens de coronacrisis. Dit houdt in dat reizigers tijdens de coronacrisis toch voor het ov kiezen omdat dit een goedkope, snelle en beste keuze is voor henzelf. Resultaten uit het MOCOLODO-onderzoek tonen aan dat, vanaf de eerste lockdown, gezondheidswaarden ook belangrijk zijn in het ov-gebruik van mensen. Reizigers geven aan het ov te vermijden om hun eigen gezondheid te beschermen. Deze waarde is aangespoord met campagnes en informatie over besmettingsrisico’s binnen het ov vanwege de moeilijkheid om voldoende afstand te houden. Met de gebruikerscijfers van het OV-bureau toont Jorinde aan dat het gemiddeld aantal incheckers in week 12 van 2020 (de start van de eerste lockdown) inderdaad zakte naar een bezetting van 15%. De campagnes en adviezen waren dus succesvol.
Inmiddels, in juni 2021, zit het gemiddeld aantal incheckers weer over de helft van de gemiddelde bezettingsgraad van 2019. Het MOCOLODO-onderzoek spiegelt deze groeiende bezetting met enquêteresultaten: reizigers geven aan, nu de besmettingscijfers dalen, weer met het openbaar vervoer te willen reizen vanwege werk, school en andere verplichtingen. De gezondheidswaarden waarop werd ingespeeld met adviezen en campagnes zijn dus niet blijvend in hun reisgedrag. Zonder specifieke gezondheidsbedreiging, zoals een pandemie, valt de mens bij het maken van reiskeuzes terug op egoïstische waarden.
Biosferische en egoïstische waarden
Leonie drukt de deelnemers van de online sessie op het hart dat onderzoeken zoals deze een groot verschil maken. Reizigers zijn tijdens de coronacrisis gedemotiveerd om met het openbaar vervoer te reizen vanwege gezondheidsrisico’s. We kunnen, aan de hand van onderzoek, “met een gerust hart zeggen dat de campagnes die dit bevorderden geen blijvend effect op reisgedrag hebben gehad”, zegt Leonie. Na de coronacrisis willen we reizigers uiteraard vanuit het duurzaamheidsperspectief weer de treinen in. MOCOLODO toont aan dat biosferische waarden (de wil om milieu en natuur te beschermen) weinig tot geen invloed hebben op reisgedrag en dat de egoïstische waarden prominent blijven. Het openbaar vervoer moet zich daarom strategisch positioneren als goedkope en snelle optie om vanuit de egoïstische waarden van de mens duurzaam gedrag te motiveren.
Kijk hieronder de volledige workshop van Leonie Vrieling en Jorinde ten Hoeve over het MOCOLODO-onderzoek tijdens het New Energy Forum terug.
Over het New Energy Forum
Op donderdag 24 juni 2021 vond een nieuw, jaarlijks terugkerend festival over energietransitie en duurzame mobiliteit plaats: het New Energy Forum. Tijdens dit hybride festival nam dagvoorzitter Diederik Jekel de bezoekers en kijkers mee in de slimme, nieuwe wereld van energie en mobiliteit. Het festival is een initiatief van Hive.Mobility, EnTranCe Centre of Expertise Energy van de Hanzehogeschool Groningen en New Energy Coalition en is opgezet om bezoekers de laatste ontwikkelingen te laten zien, kennis te delen en inspiratie te bieden. Alle programmaonderdelen van dit jaar zijn terug te kijken via www.newenergyforum.nl.
