Groeiende vraag naar technici voor mobiliteitstransitie
Als één ding duidelijk werd tijdens het New Energy Forum, dan is het wel dat de energietransitie en alles eromheen mainstream wordt. Zozeer zelfs dat bedrijven in dit veld moeilijk aan voldoende personeel kunnen komen. Het is geen nieuws dat de installatiebranche het werk nauwelijks aankan. Hoe zit dat eigenlijk bij bedrijven in de mobiliteitstransitie? Het werk van automonteurs, om maar een voor de hand liggend voorbeeld te noemen, verandert in hoog tempo door de snelle elektrificering van het Nederlandse wagenpark. Levert dat geen problemen op? En de noordelijke bedrijven die meedoen in de voorhoede van de ontwikkelingen, kunnen die wel goed opgeleide mensen vinden? De opleidingen voor bijvoorbeeld drone-piloot of hyperloop-operator zijn er nog niet of nauwelijks.
Over deze en andere vragen voerden vertegenwoordigers uit onderwijs (Anke de Poorte, Hanzehogeschool en Dick van der Plas, Noorderpoort) en bedrijfsleven (Egbert Swierts, Drone Delivery Services; Stefan Marges, European Hyperloop Center en Aldwin Oechies, Holthausen Clean Technology) een debat onder leiding van Auke Hoekstra (TU Eindhoven). Nou ja, een debat werd het eigenlijk nooit; daarvoor waren de deelnemers het te veel met elkaar eens.
De drie bedrijven verschillen enigszins in hun ontwikkelingsfase. Het European Hyperloop Center is nog heel sterk een onderzoeksproject; de personeelsbehoefte betreft vooral WO-ers en HBO-ers. Holthausen daarentegen staat op het punt de productie van hun waterstof-trucks op te schalen en zoekt vooral MBO-ers en HBO-ers. Drone Delivery Services zit er tussenin. Bij elkaar gaat het al snel om een paar honderd vacatures in het komende jaar.
Studenten van nu vragen om maatschappelijke relevantie
Nu is het al decennia een uitdaging om voldoende leerlingen, en met name meisjes, voor techniek te laten kiezen. Anke de Poorte ziet in dat verband een grote kans in de populariteit van thema’s als duurzaamheid en energietransitie. De Hanzehogeschool heeft inmiddels twee minoren op dit gebied, en die zijn beide erg in trek. Dick van der Plas beaamt dat het imago van sommige opleidingen door de transitie verandert en in veel opzichten verbetert. Minder diesel, meer elektronica en beeldschermen. En bovendien met een duidelijke maatschappelijke relevantie, iets wat de student van nu erg belangrijk vindt.
Aan de andere kant: er zijn meer maatschappelijk relevante opties in de technische hoek. Aardbevingsbestendig bouwen, waterbehandeling, circulair ontwerpen. Volgens de deelnemers is dat alleen maar een voordeel. “Je moet al op het primair en secundair onderwijs de belangstelling voor techniek zien te wekken. Dat er heel veel ‘sexy’ technische opleidingen zijn, kan daar enorm aan bijdragen. De keuze voor een specifieke technische opleiding volgt later pas.”
Inzetten op leervermogen
Gespreksleider Hoekstra vraagt zich af of de snelheid van de ontwikkelingen geen problemen oplevert. Er zit immers minstens zes jaar vertraging tussen het opzetten van een opleiding en de eerste afstudeerders. Beide opleiders in het panel zijn zich daar zeer van bewust. Ze zetten daarom steeds meer in op het ontwikkelen van de meest cruciale skill van allemaal: leervermogen. Het Instituut voor Engineering van de Hanzehogeschool is daarom helemaal aan het switchen naar probleemgestuurd onderwijs. Ook het Noorderpoort werkt zo veel mogelijk projectmatig, aan de hand van echte vragen uit het bedrijfsleven.
De bedrijven zijn realistisch genoeg om te accepteren dat de opleiders achterlopen op hun behoeften – dat is een prijs die je betaalt als je met splinternieuwe technologie werkt. Holthausen, dat in Winschoten de waterstof-aangedreven Hyzon-trucks bouwt, werft op dit moment tientallen monteurs op VMBO- en MBO-niveau. Bij voorkeur hebben de sollicitanten een relevante technische opleiding afgerond, maar bijleren zullen ze sowieso moeten. Dus zijn interesse, nieuwsgierigheid en de wil om te leren belangrijke criteria in de werving. Dat sluit eigenlijk naadloos aan bij de nadruk die de scholen leggen op leervermogen.
De schaarste aan technici zou ook een stimulans kunnen zijn om meer in te zetten op omscholing. Hoekstra trekt een vergelijking met het tekort aan informatici in de jaren tachtig. Duizenden werkloze academici en HBO’ers werden toen omgeschoold voor startfuncties in de IT. Een historicus bleek vaak een uitstekend programmeur te zijn. Het panel beaamt dat daar mogelijkheden liggen, maar het is wel lastiger en kleinschaliger: “We hebben nu eenmaal geen duizenden werkloze academici op dit moment.”
Over het New Energy Forum 2022
De tweede editie van New Energy Forum vond plaats op 23 juni. New Energy Forum is hét event voor de (aanstaande) energie- en mobiliteitsprofessional, met dit jaar als thema ‘Breaking Barriers’. Bezoekers werden uitgedaagd en geïnspireerd met de laatste ontwikkelingen in de energietransitie en duurzame mobiliteitsinnovaties. Het New Energy Forum wordt georganiseerd door Hive.Mobility, EnTranCe en New Energy Coalition.
Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage vanuit het EU-project ART-Forum (Interreg).